Asertywne zachowania – to bardzo powszechny problem, o jaki pytają kadrowcy szukający kursów dla swojej kadry. Co to jest ta osławiona asertywność?
– Asertywność to filozofia działania – wyjaśnia Gerard Sigmundzik z firmy Training Projects, która organizuje liczne szkolenia menedżerskie – Ta postawa oznacza że mamy pozytywną samoocenę siebie i innych. Jako pewna filozofia życiowa pozwala na swobodne wyrażanie własnych myśli i uczuć, poglądów oraz opinii, bez względu na opinie innych.
Asertywność wedle jednej z definicji charakteryzuje się osobistym potencjałem do eksponowania i ekspresji nawet trudnych czy kontrowersyjnych opinii w kulturalny i etyczny sposób, z poszanowaniem prawa do prezentowania opinii przez osoby trzecie, których poglądy mogą przeczyć naszym.
Asertywne zachowanie to takie, w którym respektujemy i cenimy siebie – uwzględniając osobiste cele i plany w relacjach z pozostałymi osobami np. w zespole, a także oczekiwania innych. Mamy na myśli oczekiwania społeczne, np.: (dobre samopoczucie|satysfakcja z kontaktu w otoczeniu|bezkonfliktowe współdecydowanie} czy otwartą komunikację. Asertywność – oczywiście istnieje tylko w związku ze swoją trwałą i satysfakcjonującą samooceną.
Najważniejsze zasady zachowań asertywnych, jakie trenerzy prezentują na warsztatach to:
• Masz prawo do zachowania swojej godności przez asertywne zachowanie – nawet jeśli rani to kogoś innego, dopóty, dopóki twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne (tj. uczciwe i prawe w zamierzeniach).
• Masz prawo z korzystania ze swoich praw. Jeśli z nich nie korzystasz, to godzisz się na odebranie ich sobie.
• Unikaj tzw. generalizacji, określeń o wymiarze ostatecznym, np.: Ty nigdy nie możesz mnie wysłuchać, jesteś całkowicie nieodpowiedzialny, zawsze musze cos po tobie poprawiać, nigdy nie można na ciebie liczyć, wiecznie się spóźniasz…itp.
• Szukaj kreatywnych i realnych a zarazem praktycznych rozwiązań (zachęcaj i angażuj drugą stronę do szukania nowych alternatywnych rozwiązań korzystnych dla obu stron).
W asertywnym moderowaniu problematycznych interakcji międzyludzkich psychologowie zalecają cztery techniki, które można stosować równie skutecznie równolegle jak i niezależnie od siebie:
• Procedura Pameli Buttler: to wieloetapowe wywieranie nacisku, gdy poprzez dodawanie następnego i następnego postępowania (gdy poprzednie nie działa) w celu wyegzekwowania swoich praw: 1. Powiedz o konfliktowej sytuacji, 2. Zapowiedz wyprzedzająco konsekwencje, 3. Wyraź uczucia, np. zniecierpliwienie, odwołaj się do „zaplecza”, np. powołaj się na uzgodnioną wcześniej przez obie strony regułę, prawo itp. 5. Zapowiedz sankcje 6. Wykonaj zapowiedzianą (sankcję|karę}
• Zdarta płyta: powtórz wielokrotnie swoje opinie, zawsze takimi samymi słowami – w reakcji na naciski drugiej osoby, kluczowe jest twarde ale zarazem nieagresywne kilkukrotne powielenie swojego osobistego stanowiska. Odmawiając: powiedz nie, nazwij to, czego odmawiasz, daj krótkie wyjaśnienie powodu swojego postępowania, zastosuj „zdartą płytę”.
• Sondowanie: w czasie negatywnej oceny, z którą się spotkasz oczekuj opartej na faktach rozmowy o oceny: co w ocenie drugiej strony było nieodpowiednie?, … co powinno było być zrealizowane…?, dlaczego uważasz, że to nie jest nic warte…? Itp.
• Osłona: forma emocjonalnego osłonięcia się przed słownym niekonstruktywnym atakiem drugiej osoby. Zauważamy, że wypowiedzi atakującego to subiektywny ogląd sytuacji a nie czyste fakty: rzeczywiście- mogłeś pomyśleć, że nie jest to nic warte ….tak a twoje perspektywy mogło to tak wyglądać ….mogłeś tak pomyśleć … itp. Kluczowa jest tu świadomość, że to tylko opinia tej osoby.Asertywne wyznaczanie granic: stanowcze żądanie np.: nie życzę sobie, żebyś tak się do mnie zwracał!
– Niestety warto sobie zdać sprawę, że wysokiej samooceny nie damy rady wyuczyć się na weekendowym albo i nawet tygodniowym treningu – mówi Iwona Piga, która coachingi interpersonalne organizuje już od dwudziestu lat. – Zmiana starych nawyków to długi wysiłek i praca nad sobą. W sumie to nie najtańsze przecież szkolenie każdy inteligentny człowiek może zamienić na niedrogi warsztat e-learning za może góra sto złotych. Wielokrotnie istotniejsza jest cierpliwość i stałość w próbie stosowania wyuczonych właśnie zachowań asertywnych.